کد مطلب:106196 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:367

اسناد نهج البلاغه از دیدگاه ابن ابی الحدید معتزلی











ابن ابی الحدید معتزلی یكی از علمای بزرگ اهل سنت در كتاب شرح نهج البلاغه (جلد 10 صفحه ی 127) می گوید: بسیاری از سران اهل هوا و هوس ادعا می كنند كه قسمت اعظم خطبه های نهج البلاغه سخنانی است كه توسط برخی از فصیحان شیعه از جمله سید رضی رحمه الله

[صفحه 40]

انشا گردیده و به امام علی علیه السلام نسبت داده شده و در حقیقت سخن او نمی باشد.!!!

اینگونه افراد كسانی هستند كه چشمانشان در اثر عصبیت و عناد كور گشته و از صراط مستقیم منحرف شده اند و هیچگونه اطلاع و آشنائی با شیوه های سخن گفتن ندارند و من با مختصر سخنی اشتباه آنان را روشن می نمایم و می گویم:

شما كه در نهج البلاغه تشكیك می كنید، از دو حال خارج نیست یا اینكه می گوئید تمام نهج البلاغه ساخته ی دیگران است، یا برخی از آن:

(صورت اول) قطعا باطل است چونكه صحت اسناد بعضی از آن به امیرالمومنین علیه السلام به تواتر ثابت شده است و ما به آن یقین داریم. و تمام یا اكثر محدثان و تاریخ نویسان غیر شیعه بسیاری از خطبه های نهج البلاغه را نقل كرده اند و چونكه شیعه نیستند نمی توان به آنها غرض ورزی خاصی را نسبت دهیم. (و اما صورت دوم) و ادعای اینكه بخشی از نهج البلاغه گفته های امام علی علیه السلام نیست، این احتمال نیز نادرست است زیرا كسی كه با سخنرانی و خطابه مانوس باشد و ذوق ادبیات عربی داشته و از علم بیان چیزی بداند حتما میان كلام فصیح و غیر آن و همچنین میان كلام فصیح و فصیح تر فرق می گذارد و اگر كتابی به دستش رسد كه در آن سخنان جمعی از گویندگان مشهور یا سخنان فقط دو نفر از آنان نوشته

[صفحه 41]

شده باشد حتما میان آن دو سخن فرق می گذارد و شیوه ی سخن گفتن هر كدام را می شناسد، مثلا اگر در لابه لای دیوان شعر ابی تمام كسی ابیاتی را از پیش خود اضافه كند، افراد با ذوق و شعر شناس به راحتی آن اشعار دخیل را تشخیص می دهند. و اگر شما در نهج البلاغه دقت كنید خواهید دید تمام آن همچون آب زلال واحد و با یك شیوه و یك نفس گفته شده و همانند جسم بسیطی است كه ماهیت تمام اجزاء آن یكسان است.

نهج البلاغه نظیر قرآن عزیر اول آن همانند وسطش و وسط آن همچون آخرش و هر آیه ای از آن در فن فصاحت و راه و روش و نظم سخنرانی همچون دیگر آیات و سوره ها است و اگر برخی از خطبه های نهج البلاغه ساختگی و فقط قسمتی از آن، سخنان علی علیه السلام بود هرگز اینگونه یكنواخت نبود.

بنابراین با این دلیل واضح و روشن ثابت شد كسانی كه گمان می كنند تمام نهج البلاغه یا بخشی از آن ساختگی است، در گمراهی به سر می برند.

از آن گذشته اگر ما این معنی را بپذیریم و در نهج البلاغه تشكیك كنیم دیگر هیچ اطمینانی به هیچ حدیثی پیدا نخواهیم كرد و در همه چیز و هر نقلی این احتمال خواهد آمد كه نادرست باشد و ساخته ی شخصی یا اشخاص دیگری بوده و به پیامبر یا یكی از خلفا به دروغ نسبت داده

[صفحه 42]

شده است و هر پاسخی را كه این گوینده نسبت به احادیث پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و یا یكی از اصحاب می دهد، یاوران علی علیه السلام می توانند به همان دلیل استدلال كنند در نسبت دادن نهج البلاغه و غیر آن به امیرالمومنین علیه السلام این مطلب بسیار واضح و آشكار است».


صفحه 40، 41، 42.